Tekst: Gerben Stolk
Geef informatie over leefstijl naast medicatie een plek op Apotheek.nl, de publiekswebsite van de Nederlandse apothekers. Maak met de site ook beter duidelijk wat de rol van apothekers is op het vlak van leefstijl en naar welke zorgverlener of instantie zij de burger kunnen verwijzen. Dit zijn aanbevelingen uit de gloednieuwe rapportage ‘Leefstijl op Apotheek.nl’. Die is geschreven door de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP). Dat gebeurde op verzoek van de Coalitie Leefstijl in de Zorg.
Een mooie kans. Zo noemt Kaling Xian de vraag van de Coalitie Leefstijl in de Zorg eind 2024 aan de KNMP om inzicht te creëren in de leefstijlinformatie op Apotheek.nl. En om aansluitend concrete aanbevelingen te doen voor verbetering. “Leefstijl wordt steeds belangrijker in onze maatschappij en de gezondheidszorg, en dus ook in de zorgverlening door apothekers”, zegt Xian. Zij is zelf ook apotheker en werkt binnen het Geneesmiddelen Informatie Centrum (GIC) van de KNMP.
Hetzelfde geldt voor teamleider Nike Everaarts-de Gruyter. Zij voegt toe: “In de visie en het werk van de KNMP bestaat al aandacht voor leefstijl. Zo zijn we betrokken bij de tafel ‘leefstijl en preventie’ van het Extramurale Farmaceutische Zorg-traject onder leiding van het ministerie van VWS. Daarin maken we met andere koepelorganisaties samenwerkingsafspraken over leefstijl en preventie in de praktijk. Ook is leefstijl verwerkt in voorlichtingsmateriaal dat we ontwikkelen voor apothekers die deelnemen aan farmacotherapeutische overleggen. Verder is er aandacht voor leefstijl in aandoeningsgerichte KNMP-richtlijnen en krijgen preventie en leefstijl een plek in onze Toekomstvisie openbare farmacie 2030, die nog in concept is.”
Inventarisatie en sessies
Na de vraag van de Coalitie Leefstijl in de Zorg volgde een project dat bestond uit twee fases, vertelt projectleider Xian. “Bezoekers van Apotheek.nl krijgen informatie via drie soorten pagina’s: over medicijnen, klachten & ziektes en thema’s (Zorg van de apotheker). In de eerste fase hebben de onderzoekers de content geïnventariseerd. Welke leefstijlinformatie is er te vinden op de site? Wat ontbreekt er? En hoe wordt de informatie aangeboden? In de tweede fase hebben we tijdens drie sessies anderen gevraagd naar hun behoeften en wensen. Aan de eerste sessie deden KNMP-collega’s mee, aan de tweede en derde (leefstijl)apothekers en (leefstijl)apothekersassistenten uit het veld, en patiëntenvertegenwoordigers.”
Breed, concreet en consistent
De resultaten? Xian: ‘De huidige leefstijlinformatie op de website blijkt vooral gericht op voeding en beweging. Andere onderwerpen, zoals omgaan met stress of sociale verbinding, komen minder aan bod. Bovendien worden bij sommige thema’s concrete adviezen gegeven en bij andere thema’s juist wat algemenere. Voorbeelden daarvan zijn: “Beweeg voldoende” of “Eet gezond”. Er is behoefte om dit concreter te maken, en consistent over de hele website. We willen daarom zoveel mogelijk werken volgens standaardformuleringen.’
Toegankelijk aanspreekpunt
De sessies met apothekers en apothekersassistenten hebben duidelijk gemaakt dat zij behoefte hebben aan een duidelijkere omschrijving van hun rol op het gebied van leefstijl. Everaarts-de Gruyter: “Leefstijl en preventie kunnen bijdragen aan verlaging van de druk op de zorg. Apothekers willen daarom graag weten hoe ze mensen bewust kunnen maken van het belang van een goede leefstijl en van wat ze zelf kunnen doen om langer gezond te blijven. Ook zijn de apotheker en het apotheekteam als laagdrempelige zorgverleners een toegankelijk eerste aanspreekpunt dat mensen naar de juiste plek kan verwijzen voor passende hulp of zorg.”
Leefstijlroer
De KNMP gaat op korte termijn aan de slag met een deel van de aanbevelingen uit de rapportage. Het Leefstijlroer is hierbij het uitgangspunt. Er moet consistent en duidelijk zichtbaar aandacht zijn voor de leefstijlpijlers. Daarbij wordt in de rapportage voorgesteld de pijler ‘middelen’ op te knippen in ‘roken’ en ‘alcohol’, zodat op Apotheek.nl zeven in plaats van zes leefstijlpijlers zijn te vinden. De andere zijn: voeding, beweging, slaap, ontspanning en verbinding.
“Belicht daarbij, wanneer relevant, ook de wederzijdse wisselwerking tussen leefstijl en medicatie”, staat in de rapportage. “Daarnaast is het waardevol om een aparte pagina te ontwikkelen waarin het Leefstijlroer wordt toegelicht en het belang van een gezonde leefstijl in relatie tot medicijngebruik helder wordt uitgelegd. Zo krijgt de patiënt niet alleen praktische adviezen, maar ook inzicht in de basis van gezonde leefstijl.” Everaarts-de Gruyter: “En bij elke leefstijlpijler ziet de apotheker waarheen hij kan verwijzen en met wie hij kan samenwerken. Bij ‘roken’ kan dat bijvoorbeeld een stoppen-met-rokenprogramma zijn via de huisarts, praktijkondersteuner of een Stoppen met Roken-coach (SMR-coach).”
Nieuwe teksten
Xian: “De volgende stap is dat een redacteur de informatie over leefstijladviezen aanpast en teksten toevoegt aan de klachten & ziektes-pagina’s en themapagina’s. Nieuwe teksten worden gebaseerd op input van (leefstijl)apothekers en betrouwbare schriftelijke bronnen. Op de langere termijn zouden we graag zien dat ook op de medicijnpagina’s leefstijlinformatie wordt uitgebreid.”
