De Coalitie Leefstijl in de Zorg spant zich in om een gezonde leefstijl integraal onderdeel te maken van de reguliere zorg. Steeds meer partijen sluiten zich aan bij de coalitie, zo is Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) sinds kort deelnemer. Hier vertelt Marije van Asdonk (bestuurslid ZKN en CEO Clinics in Revalidatie) over het belang van leefstijlgeneeskunde, de gedeelde ambitie en de bijdrage die ZKN wil leveren aan de coalitie.
ZKN, de branchevereniging van zelfstandige klinieken in Nederland, heeft zich verbonden aan de Coalitie Leefstijl in de Zorg omdat gezonde leefstijl een belangrijke rol speelt bij het toegankelijk houden van zorg in Nederland. Als ondertekenaar van het IZA maken ook klinieken de beweging naar passende zorg: doelmatig, dichtbij, in overleg met de patiënt en gericht op gezondheid. “Als ZKN omarmen we deze transitie naar passende zorg en daarbij hoort ook het ingaan op leefstijl als dat de kern van het gezondheidsprobleem is. We inspireren ZKN-klinieken dan ook om bij de behandeling van patiënten ook aandacht te besteden aan gezondheid en leefstijl. Het gaat bij passende zorg ook om gezondheid en niet alleen om ziekte”, vertelt Marije van Asdonk.
Stap naar voren zetten
“We willen graag onze rol pakken in het gezond maken van Nederland. Daarom staat inzetten op passende zorg en preventie ook in onze ZKN governance code. Als deelnemer aan de Coalitie Leefstijl in de Zorg willen we een stap naar voren zetten en actief bijdragen aan de implementatie van leefstijl in de zorg. We staan ervoor open om input te leveren en mee te werken in de teams van de coalitie. De meerwaarde van de coalitie zit onder andere in dat we als betrokken partijen kennis kunnen delen, van elkaar kunnen leren en samen een krachtigere stem hebben. We streven allemaal naar behandelingen met een duurzaam resultaat. Gelukkig is het besef er meer en meer dat leefstijl daarbij in veel gevallen een belangrijke rol kan spelen. Door deel te nemen aan de coalitie hopen we bij te kunnen dragen aan het bevorderen van gezondheid en de kwaliteit van leven van Nederlanders. Als we echt wat willen bereiken zullen we er samen voor moeten zorgen dat leefstijlgeneeskunde zich als een grote olievlek verspreidt. Binnen onze klinieken lopen al diverse mooie initiatieven die wellicht als inspiratie kunnen dienen voor anderen. We zullen onze kennis delen en onze leden stimuleren ook verder dan hun eigen kliniek te kijken. We brengen de implementatievouchers van de coalitie onder de aandacht bij onze leden. Het is ontzettend mooi dat zorginstellingen of zorgprofessionals de mogelijkheid hebben om met behulp van deze voucher (maximaal €25.000,-) leefstijl in de zorg te starten, te versnellen of te verbreden in de regio, in samenwerking met andere domeinen”, legt Van Asdonk uit.
Intrinsiek motivatie en aansluiten op de doelgroep
“We zijn ervan overtuigd dat de patiënten zelf de regie moet pakken. Als zorgverleners kunnen we mensen hierop aanspreken, ze uitleggen welke invloed leefstijl op gezondheid heeft en ze helpen de juiste weg in te slaan. Maar uiteindelijk moet leefstijlverandering wel vanuit een intrinsieke motivatie komen, anders is de kans groot dat het niet duurzaam vol te houden is. Daarbij is het belangrijk zicht te hebben op de patiënt die je voor je hebt en hem of haar aan te spreken op een manier die bij hen past. De coalitie is daarbij van veel waarde. We kunnen van de coalitie(partners) leren op welke manier we verschillende doelgroepen het beste bereiken en aanspreken. Denk bijvoorbeeld aan laaggeletterden, mensen met een lage sociaaleconomische status (SES) of beperkte gezondheidsvaardigheden”, aldus Van Asdonk.
Cultuurverandering en financiële middelen noodzakelijk
Het aanspreken van die intrinsieke motivatie bij patiënten en het stimuleren van blijvende gedragsverandering vormt tegelijkertijd een grote uitdaging. “Gedragsverandering, en zeker duurzame gedragsverandering, is lastig te bewerkstelligen. Hoe voorkom je dat mensen terugvallen in hun oude patronen? Het is belangrijk dat zorgverleners opgeleid worden in hoe ze patiënten daarin kunnen begeleiden, of dat op dit stuk samengewerkt wordt met andere zorgverleners die meer expertise hebben op dit vlak. Dit vraagt om een cultuurverandering bij zorgprofessionals en structurele verandering in de zorg. Leefstijl kan alleen een gelijkwaardig onderdeel van de zorg worden als de manier van werken binnen de sector veranderd. Naar een manier van werken waarbij gezondheid centraal staat en waarbij zorgverleners bijvoorbeeld patiënten vragen eerst iets aan hun gezondheid te doen voordat ze een ingreep uitvoeren. Een dergelijke verandering vergt ook aanpassing van het financiële systeem. Voor duurzame implementatie van leefstijlinterventies zijn middelen nodig. Ook de leefomgeving speelt een belangrijke rol en beleid rondom leefstijl binnen en buiten de zorg zou op elkaar moeten aansluiten”, denkt Van Asdonk.
Wanneer ben je tevreden?
“Ik ben tevreden als we de komende tijd klinieken en patiënten bewust kunnen maken van het belang van leefstijl. En als leefstijlinterventies echt een positie als integraal onderdeel van de zorg krijgen. Leefstijl heeft zoveel invloed op onze gezondheid, het moet echt een vast onderdeel van de zorg en alle facetten van het leven worden. Ik ben ervan overtuigd dat we het meeste resultaat halen als we met alle zorgpartijen collectief de schouders eronder zetten. Of je nu een ziekenhuis, een kliniek of een enthousiaste huisarts bent, dat maakt niet uit. Uit het publiek belang moeten we gezamenlijk de transitie naar passende zorg maken. Leefstijl is geen vraag maar een opdracht. Dat betekent wel dat we als zorg in Nederland open moeten staan voor een andere kijk op het leveren van zorg. Gelukkig zit er duidelijk beweging in, al is het nu nog vaak individualistisch en met mooie kleine initiatieven zelf het wiel uitvinden. Als we de stap kunnen maken naar collectieve effort en grootschalige aanpak dan zal het gewenste resultaat volgen. De vrijblijvendheid moet eraf om daadwerkelijk het verschil te maken”, benadrukt van Asdonk.
Over ZKN
ZKN is dé branchevereniging van zelfstandige klinieken in Nederland. Wij hebben 123 leden verspreid over meer dan 420 klinieklocaties in heel Nederland. Met bijna 1,3 miljoen patiënten, leveren klinieken 17,4% van de (verzekerde) medisch-specialistische zorg in Nederland. De kracht van klinieken is focus: door zich te focussen op één of een aantal specialismen, kunnen patiënten rekenen op goede, veilige zorg, zijn ze snel aan de beurt (korte wachttijden) en krijgen ze persoonlijke aandacht. ZKN-leden hebben een ZKN-keurmerk (waarmee ze voldoen aan strenge kwaliteits- en veiligheidseisen) en conformeren zich aan de ZKN Governancecode. Als branchevereniging komen wij op voor de belangen van klinieken: we vertellen het juiste verhaal over klinieken, beïnvloeden wet- en regelgeving en helpen onze leden in hun bedrijfsvoering.
