26 jaar werkte ik als diëtist. Jaren waarin veel mensen en nog meer verhalen voorbij zijn gekomen. Prachtige mensen met verhalen over alle aspecten van het leven, en in alle fases in het leven. Samen zochten we naar drijfveren, oplossingen en kansen en keken we naar hobbels en uitdagingen. Er was enthousiasme en gemopper, een lach en een traan. Al die jaren was ik me ervan bewust hoe klein mijn rol in het leven van deze mensen is, wat is tenslotte een consult op een mensenleven? Maar ik besefte ook dat die rol er wel degelijk was. Mensen komen niet voor niks naar de afspraak met hun diëtist of met welke zorgverlener dan ook. Het maken en nákomen van de afspraak is een moment op zich. Mensen steken hun hand uit, vragen of je mee wil denken, advies kunt geven en kunt ondersteunen. Het is een teachable moment.
Hoe pák je dat moment als zorgverlener? En hoe pakt dat uit bij de persoon die voor je zit? Verwachtingen, niet uitgesproken gedachten, wat hoor ik wanneer iemand zijn verhaal vertelt. Wat vul ik als zorgverlener in voor de ander. Welke verwachtingen en niet uitgesproken gedachten heb ik als zorgverlener eigenlijk zelf? Is mijn reactie of zijn mijn woorden net wel of net niet passend. Pak ik een teachable moment op zoals dat het beste op dit moment en bij deze persoon past?
Zoals bij die meneer waarbij het hele behandelteam praatte als Brugman en informatie bleef spuien, mijzelf incluis. Zoveel informatie, maar niks hielp, niets leek te blijven kleven. Maanden later kwam hij weer bij me en zei dat hij helemaal zelf ontdekt had hoe het in elkaar stak en hoe hij het nu aanpakte. Top voor hem en voor ons behandelaars een duidelijk voorbeeld van niét de juiste aanpak of het juiste moment. Zo zat mijn leven als zorgverlener ook vol met teachable moments. Meer luisteren en minder doen…
En dan de mevrouw die met rollator binnen kwam en vertelde dat ze eigenlijk niet meer alleen buiten durfde en daarom vooral binnen in haar flat zat. Zonder vergaande actie van mijn kant heeft zij stukje bij beetje haar actieradius uitgebreid en loopt nu alleen en trots ruim 2 uur door haar buurt, maakt praatjes met mensen en is opgeleefd. Dat haar diabetesregulatie ervan opknapt, ze nu meer kracht en balans heeft en geen rollator meer nodig heeft én het met minder medicatie doet is daarbij een dikke plus. Zij en al die anderen zijn mijn inspiratie voor mijn werk bij Diabetesvereniging Nederland.
Het hebben van een chronische ziekte en ook de behandeling ervan hebben invloed op je leven, op je leefstijl. En je leefstijl heeft invloed op de ziekte en op de behandeling. Een flipperkast van acties en reacties. Wordt daar maar eens wijs uit. Hoe grijp je in als alles zo op elkaar reageert? Waar kies je voor en wat neem je soms voor lief als noodzakelijk kwaad?
In mijn jaren als diëtist vroeg ik me af, hoe ik het zou doen in hun situatie. Nou…. Ook ik heb mijn uitdagingen in mijn gezondheid en ook bij mij gaat het met vallen en opstaan. Ik wil voluit leven, ook als het lijf soms wat sikkeneurig doet. Daarom doe ik mijn best gezond te leven en gezonde keuzes te maken. Dat lukt de ene keer beter dan de andere keer. In een periode van onderzoek en diagnostiek zoek ik actief zaken op internet na, kijk wat ik zelf kan doen en stel vragen aan mijn arts. Vragen over wat ik zelf kan doen in mijn situatie. Helaas worden nog niet al mijn vragen beantwoord, niet op internet of bij de arts.
En ik vraag me af: Heeft mijn arts in de gaten dat hij nú invloed heeft op mijn leefstijl? Ziet hij mijn teachable moment op het moment dat ik dat ervaar? Wat hoort mijn zorgverlener wanneer hij tussen de regels door naar mij luistert?
Nancy Janssen is voormalig diëtist, werkzaam als beleidsmedewerker belangenbehartiging bij Diabetesvereniging Nederland.
