De Coalitie Leefstijl in de Zorg spant zich in om een gezonde leefstijl integraal onderdeel te maken van de reguliere zorg. Stichting Student & Leefstijl is onderdeel van de coalitie als kernlid van team Opleiden en Professionaliseren. Voorzitter Nienke Althuis en Vicevoorzitter Nick Visschers vertellen over de ambities van Stichting Student & Leefstijl en de bijdrage die ze leveren aan de coalitie.
Stichting Student & Leefstijl zet zich in voor meer onderwijs over voeding en leefstijl in het geneeskundecurriculum, zodat toekomstige artsen meer preventieve- en curatieve leefstijlinterventies in de spreekkamer kunnen inzetten. Elke stad waar de studie Geneeskunde wordt aangeboden, heeft een lokaal Student & Leefstijl-bestuur. “Dat betekent dat er zeven lokale besturen zijn – in Amsterdam, Groningen, Leiden, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam en Utrecht – en daarnaast is er een overkoepelend landelijk bestuur, waar Nick en ik onderdeel van zijn”, vertelt Nienke Althuis. “Mijn interesse voor leefstijl is ontstaan toen ik, voordat ik mijn studie Geneeskunde begon, Voeding en Gezondheid studeerde. Veel kleine keuzes tijdens onze dag zijn van invloed op onze leefstijl, maar kunnen samen een groot verschil maken. Zo zijn maar liefst 80% van de meest voorkomende chronische ziekten leefstijl gerelateerd en zouden we 40% van alle gevallen van kanker door middel van voeding en leefstijl kunnen voorkomen. De interesse in voeding en de andere facetten van leefstijl is er vanuit mijn bachelor en zal altijd blijven”, denkt Althuis.
Ook Nick Visschers heeft leefstijl altijd al interessant gevonden en hij zag dat er maar minimaal aandacht werd besteed aan voeding en leefstijl toen hij Verpleegkunde studeerde, maar ook toen hij later startte aan de opleiding Geneeskunde. “Ik ben in aanraking gekomen met Stichting Student & Leefstijl via de SELF-cursus (Students Experienced in Lifestyle and Food). Dit is een extra-curriculair onderwijsprogramma die onze stichting op alle geneeskundefaculteiten in Nederland organiseert. Met deze wetenschappelijk onderbouwde extra-curriculaire cursus bieden we als Student & Leefstijl enthousiaste medische studenten de kans om kennis over leefstijlgeneeskunde op te doen, iets wat in het reguliere curriculum nog onvoldoende aan bod komt”, aldus Visschers.
De SELF-cursus bestaat uit acht tot tien avonden met masterclasses gegeven door diverse hoogleraren, artsen, diëtisten, lifestylecoaches en beweegspecialisten over het effect van leefstijl op gezondheid en verschillende ziektes. Naast geneeskundestudenten zijn ook artsen, verpleegkundigen en studenten voeding en verpleegkunde welkom op de cursus.
Leefstijl als onderdeel van het curriculum
“Onze doelstelling is leefstijlgeneeskunde onderdeel te maken van het geneeskundecurriculum. Voorkomen is beter dan genezen, toch is dit niet de insteek van het huidige zorgstelsel en de opleiding tot arts. Wij willen daar verandering in brengen. Student & Leefstijl is in 2018 opgericht onder leiding van Wilma Oosthoek. Toen hebben we de kennissynthese ‘Voeding en Leefstijl in het Geneeskunde curriculum’ gemaakt, waarin is geïnventariseerd hoeveel uren aan leefstijl werd besteed in de Geneeskundeopleidingen. Daarna hebben we ons best gedaan om in het nieuwe raamplan voor artsen meer de aandacht voor leefstijl te krijgen. We zitten bij elke universiteit in werkgroepen over leefstijl of curriculumherzieningen en proberen zo leefstijl onderdeel te maken van het curriculum. Het is fijn om te merken dat universiteiten inmiddels achter ons staan en het belang van de curatieve rol van leefstijl inzien. Onze primaire doelstelling is nog steeds hetzelfde, al ligt de nadruk inmiddels meer op de uitvoering van het onderwijs, in kaart brengen wat er al is en dat uitwisselen. Daarnaast is monitoring een belangrijke taak. We kunnen onderwijsmakers van verschillende universiteiten met elkaar verbinden, het onderwijs uitwisselen en leren van elkaar”, legt Visschers uit.
Kernlid Opleiden en Professionaliseren
Binnen de Coalitie richt Stichting Student & Leefstijl zich op het thema ‘Opleiden en Professionaliseren’, en is kernlid binnen dit coalitieteam. Althuis: “Samen met de coalitie werken we verder op het door ons opgestelde leerdoelendocument, dat als startpunt diende voor een nieuw leerdoelendocument over leefstijl dat straks door de NFU (Nederlandse Federatie van Universitaire medische centra) onder alle universiteiten wordt verspreid. We kunnen hierbij meedenken vanuit het oogpunt van de studenten en wat zij graag willen leren. Daarnaast brengen we de ‘best practices’ bij verschillende geneeskundeopleidingen in kaart. Hierbij is het handig dat we op elke universiteit een lokaal bestuur hebben maar ook contactpersonen binnen elke universiteit die leefstijlgeneeskunde een warm hart toedragen en ons helpen. We weten wat er speelt en kunnen verbinding leggen tussen verschillende universiteiten en de coalitie. Wij zijn er niet om het onderwijs te maken, maar onze kracht ligt in de verbinding tussen onderwijs, universiteiten en bijvoorbeeld ook Vereniging Arts & Leefstijl. Want alleen samen kunnen we meer voor elkaar krijgen.”
Leefstijl onderwerp bij elk specialisme
“De huidige generatie geneeskundestudenten heeft steeds meer belangstelling voor leefstijl, maar wordt opgeleid door een generatie clinici waarvoor dat over het algemeen wat minder geldt. Die generatie zullen we wel moeten meenemen. Leefstijl is overal, daarom is het ook zo belangrijk dat leefstijl een integraal onderdeel van alle zorgopleidingen moet worden. Met behulp van leefstijlinterventies gaan mensen bijvoorbeeld beter een operatie in, en komen daar dan ook beter uit. En zo zijn er legio voorbeelden, leefstijl komt overal in terug”, benadrukt Visschers.
“Bij alle momenten dat mensen in het ziekenhuis zijn, zou leefstijl meegenomen moeten worden en onderdeel kunnen uitmaken van de behandeling. Juist dan staan mensen veelal open voor suggesties om hun gezondheid te verbeteren, daar zouden we als zorgverleners op moeten ingrijpen. Leefstijl zou bij elk specialisme in het gesprek met de patiënt naar voren moeten komen. Daarbij is het ook van belang dat patiënten het nut ervan inzien en goed begeleid worden. Het is daarom zaak om laagdrempelig te beginnen zodat mensen de leefstijlinterventie kunnen volhouden. Hoewel iedereen wel weet dat het beter is om gezond te leven, is het makkelijker gezegd dan gedaan. Wij als toekomstig artsen moeten patiënten hierbij op een goede manier kunnen begeleiden”, stelt Althuis.
Wanneer zijn jullie tevreden?
Althuis en Visschers zijn tevreden als Student & Leefstijl overbodig wordt. Voorlopig is dat echter nog niet het geval. Ze hopen dat er met de coalitie een structuur neergezet kan worden die voort blijft bestaan en waarmee invloed op curricula van zorgopleidingen rondom leefstijl gehouden kan worden. Het is namelijk belangrijk dat ook de opleidingen voor verpleegkundigen, fysiotherapeuten en tandartsen meegenomen worden. “Op die manier willen ze ervoor zorgen dat in de gehele linie van de zorg preventieve en curatieve voeding- en leefstijlinterventies in de spreekkamer worden besproken als onderdeel van de behandeling én preventie van klachten en ziekten. We zijn gemotiveerd de komende 1,5 jaar met de Coalitie verder te werken aan dit doel”, besluit Althuis.
