Begin juni is gestart met de uitwerking van drie teachable moments: operaties, medicatieverandering en wachtlijsten in de ggz. Op welke momenten hebben patiënten contact met de zorg rondom deze teachable moments? En hoe kunnen zorgverleners, zorgorganisaties en patiëntenorganisaties deze momenten aangrijpen om leefstijl onder de aandacht te brengen? Dat wordt uitgewerkt in een handreiking. En de implementatie hiervan gaat de Coalitie in 2025 aanjagen met vouchers.
Handreiking met praktische adviezen
Katharina Preuhs, gedragswetenschapper bij TNO en betrokken bij het maken van de handreiking: “Teachable moments zijn momenten waarop mensen extra open staan voor het veranderen van hun gedrag. Als je zorg nodig hebt word je geconfronteerd met je eigen kwetsbaarheid. Je gaat actief nadenken over jezelf en reflecteren op je leven. Dat maakt dat mensen gemotiveerd zijn of gemakkelijk te motiveren.” In werkgroepen met patiëntvertegenwoordigers en zorgverleners wordt gekeken op welke momenten mensen rondom de teachable moments in contact komen met de zorg. De contactmomenten worden getoetst en aangevuld in focusgroepen met patiënten en naasten. Welke contactmomenten zijn er? En welke momenten zijn er niet, maar is wel behoefte aan? En: hoe kun je deze momenten zo effectief mogelijk benutten? Advies vanuit de gedragswetenschap wordt de kern van de handreiking. Aangevuld met goede voorbeelden en praktische tools. Met de handreiking kunnen zorgverleners, zorgorganisaties en patiëntenorganisaties het contact met patiënten over leefstijl beter benutten en zo bijdragen om op deze momenten leefstijl integraal onderdeel te maken van de zorg.
Kansrijke momenten
Tijdens de Coalitie Teamdag van 3 juni bogen 100 aanwezigen zich over de drie teachable moments. En beantwoordden de vraag: welke kansen zien we om leefstijl onder de aandacht te brengen? Douwe Atsma, cardioloog in het LUMC benoemde de kansen rondom operaties: “Elk contactmoment dat je hebt met patiënten moet je eigenlijk benutten om leefstijl te bespreken. Dokters hebben daar een belangrijke rol in.” Aandacht voor leefstijl begint al bij het gesprek over behandelopties, wanneer door leefstijlaanpassingen een operatie misschien uitgesteld kan worden. En waarom is er geen standaard rookstopadvies voor mensen die in het ziekenhuis moeten verblijven?
Nancy Janssen, beleidsmedewerker belangenbehartiging bij Diabetesvereniging Nederland lichtte de kansen rondom medicatieveranderingen toe: “Bij het starten of veranderen van medicatie denk je na over de invloed van medicatie op je leven. Kan je nog doen wat je wilt? Met leefstijl kun je soms de positieve effecten vergroten of bijwerkingen beperken. Belangrijk is dus aandacht voor wat je zelf kunt doen.” Er werd geopperd standaard een stukje over leefstijl toe te voegen in de informatiebrieven van de apotheek: wat kan ik zelf doen om het positieve effect van dit medicijn te vergroten, of de kans op bijwerkingen te verkleinen? Ellen Willemsen, leefstijlapotheker, ziet een rol voor apothekers: “We hebben te maken met grote medicijntekorten, dat levert veel stress op bij patiënten en zorgverleners. Tegelijkertijd zie ik het als een kans om alternatieven zoals leefstijl bespreekbaar te maken.”
Bij wachtlijsten in de ggz werden de meeste kansen gezien aan het begin van de wachttijd. “Bij veel mensen die op de wachtlijst staan voor de ggz verergeren de klachten. Er is behoefte aan ondersteuning en mogelijkheden voor herstel. Als er dan iemand is die met je meedenkt, o.a. over wat je kunt op het gebied van leefstijl (denk aan beter slapen of bewegen), dan is dat een kans.” aldus Monique van den Eijnden, beleidsmedewerker bij MIND. Bewegen werd voor mensen met psychische aandoeningen gezien als kansrijk: uit je mind en in je lichaam.
Implementatievouchers
Sinds juni is het mogelijk om coaching en implementatievouchers aan te vragen bij de Coalitie. Kijk daarvoor op de website van Coalitie Leefstijl in de Zorg. De vouchers voor het benutten van de teachable moments zijn in ontwikkeling. “Via de vouchers willen we eenduidigheid in de informatievoorziening voor patiënten en ook de inzet van bruikbare hulpmiddelen aanjagen”, aldus Caroline de Moor, regisseur team Patiënten en samen met team Praktijkimplementatie en team Samen Sterker Leren organisator van de teachable moments. “Daarnaast vinden we het belangrijk dat informatie voor patiënten voor iedereen toegankelijk is. Ook daar willen we voorwaarden voor opnemen.”
Planning
De Coalitie start voor de zomer met de uitwerking van teachable moment operaties. Na de zomer volgen wachtlijsten in de ggz en medicatieverandering. Houd onze nieuwsbrief en website in de gaten voor meer informatie. Luister ook de laatste podcast voor meer inzichten over teachable moments.
