Als patiënt en zorgverlener samen beslissen, leidt dit tot meer passende zorg. De behandeling sluit beter aan bij de waarden en wensen van patiënten en dit vergroot de patiënttevredenheid. Toch gebeurt Samen Beslissen in de praktijk nog niet altijd, onder andere door onbekendheid en misvattingen over wat Samen Beslissen echt inhoudt.
Wat is Samen Beslissen?
Patiënt en zorgverlener bepalen samen welke zorg of behandeling het beste past. Wat is medisch mogelijk en wat wil de patiënt? De patiënt kent de eigen situatie en voorkeuren, de zorgverlener weet welke behandelingen of ondersteuning passen. Door die kennis te combineren, ontstaat de beste keuze.
Waarom Samen Beslissen?
Samen Beslissen leidt tot:
- meer tevredenheid, therapietrouw en betrokkenheid
- beter geïnformeerde patiënten
- minder twijfel, spijt, zorgkosten en operaties
Het leidt niet tot slechtere gezondheidsuitkomsten en niet noodzakelijkerwijs tot een langere consultduur. (Bron: adviesrapport Leren over Samen Beslissen, FMS, V&VN, NFU)
Passende Zorg en leefstijl
Passende zorg betekent dat zorg aansluit bij de situatie en wensen van de patiënt. Soms is passende zorg juist geen zorg, maar een leefstijlaanpassing. Bij het bespreken van de behandel- en zorgopties (stap 2 van Samen Beslissen) is het van belang om ook te kijken welke leefstijlveranderingen kunnen helpen. Denk aan afvallen, meer bewegen of stoppen met roken — bijvoorbeeld bij hart- en vaataandoeningen of diabetes. Ook kan leefstijlverandering voorbereiding zijn op een behandeling, zoals een operatie of chemotherapie. Dit hoort besproken te worden in het gesprek tussen zorgverlener en patiënt.
Patiëntenfederatie Nederland stimuleert vaardigheden om Samen Beslissen in de praktijk te brengen, in de spreekkamer en via campagnes.
Als zorgverlener beslis je samen als je:
- laat weten dat er een keuze is
- vraagt hoe de patiënt betrokken wil worden
- alle (behandel)opties bespreekt, inclusief nietsdoen, afwachten of opties bij een andere zorgverlener
- voor- en nadelen duidelijk uitlegt, zoals bijwerkingen op korte en lange termijn
- checkt of de patiënt alles goed begrijpt
- vraagt wat belangrijk is voor de patiënt, zoals omstandigheden, voorkeuren en waarden
- samen met de patiënt tot een beslissing komt.
Passende Zorg en Samen Beslissen horen bij elkaar
In 2022 stelde Zorginstituut Nederland, op verzoek van de minister van VWS, het ‘Kader Passende Zorg’ op. Hierin staat dat zorg moet aansluiten bij de situatie, behoeften en wensen van de patiënt, met duidelijke informatie die aansluit bij wat de patiënt begrijpt en nodig heeft. Soms is passende zorg afzien van zorg of een oplossing buiten de zorg. De overheid wil zorggeld besteden aan wat echt nodig is, samen met patiënten. Want samen kies je de juiste zorg en voorkom je onnodige behandelingen. Patiënten gaan niet altijd automatisch voor de duurste optie en zien misschien eerder dan een zorgverlener af van behandeling.
Podcast Leefstijl in de Zorg
Dominique Sprengers, senior adviseur Patiëntenbelang bij Patiëntenfederatie Nederland, was te gast in de podcast Leefstijl in de Zorg om Samen Beslissen toe te lichten. Ze vertelt over de vier stappen en de ‘drie goede vragen’ die patiënten helpen om meer regie te nemen.
Beluister de podcast hier: https://leefstijlcoalitie.nl/podcast/beluister-nu-de-podcast-de-kracht-van-peersupport/
Meer weten?
Lees verder op Patiëntenfederatie Nederland | Samen Beslissen
