Hoe schaal je de aandacht voor leefstijl in en vanuit de zorgpraktijk op? De Coalitie Leefstijl in de Zorg en het programma Zorgevaluatie en Gepast Gebruik (ZE&GG) werkten recent samen om te toetsen of een leefstijlaanbeveling uit een richtlijn voor neurologie in aanmerking komt voor implementatie in de medisch specialistische zorg (MSZ) op landelijk niveau. Een belangrijke stap richting passende zorg waarin leefstijl structureel aandacht krijgt.
De aanbeveling die centraal stond in dit traject is: “Stel patiënten die zijn opgenomen met een herseninfarct of -bloeding in de gelegenheid om dagelijks minimaal 40-60 minuten te oefenen.
Deze aanbeveling komt voort uit de richtlijn van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN) en is bij ZE&GG aangedragen in samenwerking met de FMS. De werkgroep implementatieagenda van ZE&GG toetste de aanbeveling binnen hun bestaande methodiek op onder andere passend bewijs, relevantie voor passende zorg, en implementeerbaarheid.
Positieve uitkomst: op de Landelijke MSZ-implementatieagenda
De NVN onderschrijft het belang van deze aanbeveling en gaf aan dat deze baat heeft bij een implementatie-impuls. Daarmee is de aanbeveling officieel geplaatst op de Landelijke MSZ-implementatieagenda.
Dat betekent concreet: ziekenhuizen moeten het onderwerp binnen twee jaar geïmplementeerd hebben. Ziekenhuizen kunnen daarbij rekenen op ondersteuning via het ZE&GG implementatieteam.
Passend bewijs en passende zorg
Bij de toetsing is gekeken naar het beschikbare bewijs voor de effectiviteit van de aanbeveling. De aanbeveling sluit goed aan bij het principe van passende zorg: interventies die bewezen bijdragen aan herstel en kwaliteit van leven, met oog voor wat voor patiënten belangrijk is. Bovendien past het binnen het bredere streven om leefstijl, in dit geval het voorkomen van onnodige inactiviteit tijdens opname, niet als ‘extraatje’ maar als vast onderdeel van zorg te zien.
Implementatie met oog voor de praktijk
Voor de implementatie van dit onderwerp is uitbreiding van fte’s of infrastructuur binnen het ziekenhuis niet nodig. Integendeel: ziekenhuizen kunnen ook denken aan slimme en laagdrempelige manieren om patiënten te stimuleren tot bewegen. Denk bijvoorbeeld aan:
- Het plaatsen van beweegborden op de afdeling;
- Gebruik van een bel-me-schijf zodat patiënten kunnen bewegen zonder een zorgmoment te missen;
- Koffie in de koffiecorner in plaats van aan bed;
- Of het maken van beweegvriendelijke looproutes op de afdeling.
Een inspirerend voorbeeld hiervan is te zien bij Rijnstate, waar het zogeheten teachable moment wordt benut om patiënten te stimuleren tot een gezondere leefstijl.
Samenwerken aan structurele leefstijlzorg
Leefstijlaanbevelingen kunnen daadwerkelijk een plek krijgen op de Landelijke MSZ-implementatieagenda. Het is opnieuw een mooi voorbeeld van de constructieve samenwerking tussen ZE&GG en de Coalitie Leefstijl in de Zorg, een netwerk van partijen dat zich inzet voor structurele inbedding van leefstijl in richtlijnen, zorgpraktijk en beleid.
We kijken uit naar het vervolg en nodigen andere richtlijncommissies uit om ook leefstijlaanbevelingen te (laten) toetsen.
