De gezondheidsverschillen in Nederland moeten kleiner worden zodat iedereen gelijke kansen heeft op een gezond leven. Dat is een belangrijk thema waar de KNMG zich mee bezig houdt. “We zien bevorderen van de gezondheid van de burger als een maatschappelijk vraagstuk”, stelt KNMG-voorzitter René Héman.
Héman benadrukt daarbij: “We moeten naar ‘Health in and for all Policies’, dus integraal gezondheidsbeleid, waarbij we kijken naar factoren buiten het gezondheidsstelsel die een belangrijke invloed hebben op de gezondheid van de bevolking. Op alle beleidsterreinen moet worden gekeken naar het effect op de gezondheid en levenskwaliteit van de bevolking. Wat zijn de gevolgen van het voorgenomen beleid voor onderwijs, de woon- en leefomgeving, et cetera.”
Inzet van artsen
Artsen spelen deels zeker een belangrijke rol in het voorkomen en bestrijden van leefstijlproblematiek. Héman wijst op de bekende risicofactoren als roken, overgewicht, overmatig alcoholgebruik, stress, te weinig bewegen en ongezonde voeding. “Eén van de speerpunten in het KNMG beleidsprogramma is preventie”, geeft hij aan. “Artsen kunnen patiënten informeren over de risico’s, en hen ondersteunen in de persoonlijke aanpak van dergelijke leefstijlproblematiek. Maar de fysieke omgeving, die vaak niet uitnodigt tot gezonde keuzes, is daarbij allerminst helpend.” De KNMG steunt artsen en zet zich actief in voor preventie en het bevorderen van een gezonde leefstijl en leefomgeving. Héman: “De Coalitie Leefstijl in de zorg vinden wij daarbij een belangrijke partner om mee samen te werken.”
Gezondheidsverschillen
Hij vervolgt: “Maar daarnaast zien artsen in hun spreekkamer veel mensen met gezondheidsproblemen waarvan de oorzaken buiten het medische domein liggen. Een deel van de oplossing kan in het sociaal domein liggen. Daarom zet de KNMG zich in voor een sterkere verbinding tussen het medisch en sociaal domein. Zoals we ons ook inzetten voor het bevorderen van dwarsverbanden met andere domeinen, koepels en organisaties. Want de hardnekkige gezondheidsverschillen vormen een breed en veelomvattend probleem.”
Héman haalt daarbij recent uitgebrachte rapport van de SER aan: ‘Gezond opgroeien, wonen en werken’. “De meest welvarende mensen in Nederland leven ruim 8 jaar langer, en 24 jaar langer in goede gezondheid dan de minst welvarende mensen. Als je dat terugrekent naar een gemiddelde levensverwachting van 80 jaar, betekent dat voor de minst welvarende groep een levensverwachting van 72 jaar, waarbij de kwaliteit van leven al rond het vijftigste levensjaar achteruit gaat. Dat moet echt anders. Gezondere mensen kunnen actiever meedoen aan de samenleving en participeren op de arbeidsmarkt. Kortom: als mensen gezond blijven, dan is dat primair goed voor hun eigen welbevinden, maar ook voor de economie.”
Begin bij de oorzaak
Met klem: “Het is een zaak van lange adem. Finland is in 2006 gestart met Health in and for all Policies’. Een kleine 20 jaar later zijn de effecten zichtbaar. Onderzoek heeft aangetoond dat van de factoren die invloed hebben op gezondheid, 67 procent gerelateerd is aan de fysieke omgeving, leefstijl, sociale omgevingsfactoren. Steeds meer gezondheidsproblemen zijn gemedicaliseerd, terwijl je moet beginnen bij de oorzaak. Bestaanszekerheid in brede zin is een basisvoorwaarde voor gezondheid. Naast voldoende inkomen gaat het ook om goed onderwijs en de leefomgeving; schone lucht, een gezond woningklimaat, een groene omgeving, een veilige woonwijk waar kinderen kunnen buiten spelen. Veel gemeenten saneren kleine speeltuintjes om te besparen op de onderhoudskosten. Daarbij worden echter de maatschappelijke kosten niet meegenomen.”
Gezondheidsdoelen
De KNMG pleit voor het wettelijk vastleggen van gezondheidsdoelen. “Met een regeringscommissaris die al het beleid van de verschillende ministeries toetst op het effect op gezondheid en toezicht houdt op het behalen van de gestelde gezondheidsdoelen”, vult Héman daarbij aan. “Continuïteit in beleid is essentieel, terwijl het bij politiek vaak om de korte termijn gaat. Artsen kunnen de sociale oorzaken van medische problemen agenderen bij de betreffende organisaties en de KNMG ondersteunt hen daarin. Daarnaast treedt de KNMG als koepel van alle artsenorganisaties op als gesprekspartner in landelijke politieke overleggen en we agenderen daar steeds opnieuw het belang van gelijke kansen op gezondheid.Doeltreffende leefstijlmaatregelen maken daar onderdeel van uit en daarvoor kunnen we optrekken met de Coalitie Leefstijl in de Zorg.”
