Team PIEK: “Leefstijl inbedden in gereedschapskist van zorgverleners”

Geplaatst op:

17-10-2023

Leestijd 5 - 6 minuten

Geschreven door: Coalitie Leefstijl in de Zorg

Dit bericht delen op:

Met verschillende teams werkt de Coalitie Leefstijl in de Zorg aan de implementatie van leefstijl in de zorg. Team Praktijkimplementatie en Kwaliteit (PIEK) heeft als missie om kwalitatieve en toegankelijke leefstijlveranderingen in de praktijk te implementeren door het voor zorgleners en patiënten eenvoudiger te maken een gezonde leefstijl als onderdeel van de zorg te omarmen. Hier vertellen teamregisseurs Anouk Knops (projectmanager, Patiëntenfederatie Nederland) en Rosian Tossaint (projectmanager, Vereniging Arts en Leefstijl) over de doelstellingen en acties van hun team.

“De overkoepelende ambitie van ons team is dat zorgprofessionals de tijd, tools, kennis, vaardigheden en doorverwijsmogelijkheden hebben om leefstijl in de praktijk toe te passen. Je wil dat iedere zorgverlener het gesprek over leefstijl kan en wil voeren en weet hoe ze dat effectief kunnen doen zonder dat het te veel tijd kost. Om zorgverleners te ontlasten richten we ons op praktische zaken en ligt onze focus in eerste instantie op het toegankelijk maken van ondersteunende tools en doorverwijsmogelijkheden”, vertelt Rosian Tossaint.

Team met brede expertise

“Als Patiëntenfederatie Nederland vinden we het belangrijk aan de Coalitie Leefstijl in de Zorg en dit team mee te werken. We hebben een mooi team samengesteld dat bestaat uit experts en onder leiding staat van voorzitter Douwe Atsma (hoogleraar Cardiologie in het LUMC, hoogleraar eHealth aan de TU Delft en bestuurslid bij Vereniging Arts en Leefstijl). Het kernteam bestaat uit zorgverleners uit verschillende domeinen, partijen die zorgaanbieders representeren, patiëntvertegenwoordigers en zorgverzekeraars. Het is waardevol met elkaar te spreken en van elkaar te leren wat bij de ander speelt. Wellicht verandert het team gedurende het proces nog enigszins maar de basis staat en we zijn heel blij met dit team”, legt Anouk Knops uit.

“Bovendien werken we samen met experts van landelijke initiatieven om onze doelen te bereiken. Dat betekent dat we ook veel samenwerken met het sociale domein. Als Vereniging Arts en Leefstijl en Patiëntenfederatie vullen we elkaar aan en betrekken we zowel het perspectief van zorgverleners als patiënten. Waar we als Vereniging Arts en Leefstijl veel kennis over leefstijl in huis hebben, brengt de Patiëntenfederatie ervaring op het gebied van landelijke implementatie in”, vult Tossaint aan.

Zorgverleners ontzorgen én patiënten stimuleren

“We zien dat veel zorgverleners wel willen, maar niet weten hoe ze leefstijl onderdeel van hun behandelplan kunnen maken. Het is niet alleen belangrijk dat zorgverleners ontzorgd worden, maar ook dat het belang van leefstijl voor patiënten duidelijk is”, benadrukt Tossaint.

Knops: “We merken dat patiënten steeds meer openstaan voor hoe leefstijl hun gezondheid of kwaliteit van leven kan verbeteren. Mensen verwachten actie van zorgverleners. Maar patiënten kunnen ook zelf hun eigen rol pakken. Het is dus ook zaak patiënten te informeren en stimuleren een eerste stap te zetten.”

Hoe gaan jullie te werk?

“We brengen, samen met Team Samen sterker leren (SSL) van de Coalitie Leefstijl in de Zorg, in kaart wat er al aan tools en initiatieven is. Dat willen we aanjagen en in de spotlight zetten. Terwijl we met onze landelijke inventarisatie uitzoeken wat er al bestaat, zullen we ook zien waar nog gaten zitten. Ook daar willen we op inspelen. Uiteindelijk is het essentieel dat leefstijl een plek krijgt in de richtlijnen en standaarden van zorgprofessionals, naast de andere behandelmogelijkheden. Daarom werken we samen met het Team Richtlijnen van de Coalitie. Het is mooi om te zien dat het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) een handreiking gaat ontwikkelen met tips en tricks voor het bespreken van leefstijl met patiënten. We zijn daar erg blij mee, hopelijk werpt het zijn vruchten af”, zegt Knops.

Tossaint: “We hebben tot nu toe vooral veel gesprekken gevoerd met allerlei stakeholders en andere partijen. Op basis daarvan hebben we een werkagenda voor dit jaar opgesteld en ontwikkelen we een implementatiestrategie waarmee we kunnen komen tot een organisatie en inrichting van de zorg die de integratie van leefstijl maximaal ondersteunt. Het is mooi om te zien dat alle partijen die bij ons team betrokken zijn de waarde van het werk van de Coalitie Leefstijl in de Zorg en ons team inzien. We hebben ze gevraagd bij hun achterban uit te vragen wat er al gebeurt op het gebied van leefstijl. Dat is niet alleen voor ons interessant, maar ook voor hun eigen organisatie waardevol. Ze zijn dan ook met enthousiasme met deze opdracht van start gegaan.”

Snelheid maken én gedegen onderzoek

“We zijn echt een doe-coalitie en kijken niet alleen naar de lange termijn. We zoeken ook naar wat we op korte termijn kunnen bewerkstelligen. We streven naar systeeminbedding én ondertussen experimenteren en leren in de praktijk. De bedoeling is dat we met ons team een basis neerzetten waar veldpartijen vervolgens op kunnen voortborduren als de looptijd van de Coalitie Leefstijl in de Zorg erop zit”, stelt Knops.

Bij alles wat Team Praktijkimplementatie en Kwaliteit doet staat de ‘Leefstijl Journey’ centraal. “Als het gaat om leefstijl is het nu nog lang niet altijd duidelijk waar je als zorgverlener een patiënt naartoe kunt doorverwijzen en of de patiënt daar goed geholpen wordt. Alle stappen van de leefstijl journey – van het eerste gesprek tussen patiënt en diens zorgverlener over het belang van leefstijl tot specifieke hulp – bekijken we zowel vanuit het perspectief van de zorgverlener als patiënt. Wat hebben zorgverleners nodig om patiënten zo goed mogelijk te kunnen helpen op het gebied van leefstijl? Daarnaast gaan we nadrukkelijk ook direct al aan de slag met het uitrollen van succesvolle initiatieven. Wat we doen is dus een combinatie van snelheid maken én gedegen onderbouwing van implementatie ”, aldus Tossaint.

Wanneer zijn jullie tevreden?

“Uiteindelijk willen we bereiken dat zorgprofessionals handelingsperspectief hebben om leefstijl effectief in te zetten. Dit betekent dat er tools beschikbaar zijn, mogelijkheden bestaan voor het verwerven van vaardigheden en er doorverwijsmogelijkheden zijn. Ik zou tevreden zijn als partijen tegen het eind van de Coalitie eigenaar zijn en het toepassen van leefstijl verder door ontwikkelen, dan hebben we een mooie basis neergezet”, vindt Tossaint.

“Ik hoop dat we een onomkeerbare beweging in gang kunnen zetten en het doel van ons werkplan bewerkstelligen, oftewel dat zorgverleners weten hoe ze leefstijl kunnen bespreken, naar wie en waarheen ze kunnen doorwijzen. En daarnaast dat patiënten voelen dat er ruimte is om leefstijl te bespreken. We willen dat leefstijl echt in de gereedschapskist van zorgverleners komt. We hebben maar beperkt de tijd. Het is fijn als we een eind komen en de beweging groeiende is”, besluit Knops.

Gericht op actie

Betrokken partijen

De Coalitie Leefstijl in de Zorg bestaat uit een groeiende verzameling van partijen die actief zijn in en om de zorg, in beleid, op het terrein van wetenschap en innovatie of op een andere manier betrokken zijn bij leefstijl in de zorg.