De Coalitie Leefstijl in de Zorg spant zich in om een gezonde leefstijl integraal onderdeel te maken van de reguliere zorg. TNO, Patiëntenfederatie Nederland, NFU en Vereniging Arts en Leefstijl zijn de regisserende partijen die dat gaan aanjagen. Bertine Lahuis, voorzitter van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), vertelt over het belang van bewustwording en een lange adem bij preventie en de rol van de umc’s daarbij om te komen tot een duurzaam gezonde bevolking.
Dit bericht is onderdeel van een serie waarin bestuurders van de regisserende partijen van de Coalitie Leefstijl in de Zorg belichten hoe zij aankijken tegen de coalitie.
“We zijn blij dat we met de Coalitie Leefstijl in de Zorg aan de slag kunnen om de afspraken over preventie binnen het Integraal Zorgakkoord (IZA) te bewerkstelligen. Dat is van groot belang gezien de problemen waarmee we kampen in de gezondheidszorg. Er is sprake van hardnekkige gezondheidsverschillen, een toenemende zorgvraag, stijgende zorgkosten en steeds meer druk op steeds minder zorgverleners. Bovendien is er in het verleden onvoldoende aandacht voor preventie geweest, maar gelukkig keert het tij. Het gaat bij preventie niet alleen om voorkomen dat meer mensen ziek worden, maar ook om ervoor te zorgen dat mensen die al ziek zijn niet verder achteruitgaan. Er is nog veel meer kennis nodig als het gaat om leefstijl en het effect van leefstijlinterventies. De umc’s spelen een belangrijke rol bij het vergaren en verspreiden van die kennis. Op die manier kunnen we ervoor zorgen dat professionals en burgers gezamenlijk de gezondheid van Nederland verbeteren”, vertelt Lahuis.
Meer aandacht voor prehabilitatie
De NFU is een van de regisserende partijen binnen de Coalitie Leefstijl in de Zorg. “Onze rol is divers vanwege onze drie verschillende kerntaken: zorg, onderzoek en onderwijs. Preventie is sterk verweven in deze drie kerntaken. We vinden het dan ook belangrijk dat wij deze visie op leefstijl en preventie uitdragen gezien onze verantwoordelijkheid binnen de verschillende domeinen. Binnen de coalitie bestaat onze bijdrage eruit om ervoor te zorgen dat leefstijl een belangrijk onderdeel gaat uitmaken van de opleiding van jonge professionals. Leefstijl moet daarnaast een plek krijgen in de richtlijnen. Zoals gezegd is er meer kennis nodig, het is dan ook noodzakelijk dat we onderzoek doen naar welke leefstijlinterventies wel en niet werken. Maar ook naar hoe we mensen kunnen stimuleren tot gedragsverandering. Daarnaast verdient onderzoek naar prehabilitatie – het verbeteren van de conditie voorafgaand aan een operatie of andere ingrijpende behandeling – meer aandacht”, benadrukt Lahuis.
Stap voor stap gedrag veranderen
Bewustwording van de meerwaarde van leefstijl is zeer belangrijk om het uiteindelijk echt geïmplementeerd te krijgen binnen de zorg, stelt Lahuis. “We moeten een nieuwe generatie zorgprofessionals opleiden. Alleen dan kan leefstijl echt geïntegreerd worden in het zorgproces. We maken al stappen, zo worden er in alle umc’s leefstijlpoli’s opgezet. In het Radboudumc bijvoorbeeld, draaien alle geneeskundestudenten tijdens hun coschappen twee weken mee op deze poli, zodat iedere toekomstig arts leert wat deze poli voor mensen kan betekenen. Een ander initiatief is de ‘Beter Verwijs-app’ die artsen kan helpen patiënten naar de juiste leefstijlbegeleiding te verwijzen. Er worden veel van dit soort innovaties en initiatieven ontwikkeld, dat is mooi. Maar de grootste uitdaging voor implementatie in de praktijk is om echt uitvoering te geven aan gedragsverandering.”
Samen met de patiënten
Lahuis is positief over de samenwerking binnen de coalitie tot dusver. “Het is krachtig dat patiënten direct betrokken worden. Dat is ook noodzakelijk omdat het veranderen én langdurig volhouden van een gezonde leefstijl, met alle verleidingen van onze huidige maatschappij, ontzettend moeilijk is en moet passen bij het individu. Dat betekent dat de uitdagingen niet alleen binnen de zorg, maar ook in de sociale omgeving liggen. Allerlei factoren beïnvloeden ons gedrag en daarmee onze gezondheid; van ongezonde verleidingen in supermarkt tot een omgeving die al dan niet uitnodigt om te gaan wandelen of betaalbaar te sporten. Er zijn grote gezondheidsverschillen en verschillen in sociaal economische positie. Ik denk dat wij als coalitie de rode vlag moeten hijsen en moeten zorgen dat leefstijl meer onder de aandacht komt, juist ook bij andere ministeries. Wij kunnen met de coalitie adviseren wat er nodig is om, ook buiten de zorg, als Nederland de stap te maken naar een duurzaam gezondere bevolking. Niet alleen waar het de zorg betreft, maar dat kan ook gaan over gezondere woningen, scholen en de werkomgeving”, licht Lahuis toe.
Wat hoop je de komende drie jaar met de coalitie te bereiken?
“Ik hoop dat we aandacht voor leefstijl hebben gegenereerd binnen de zorg, het onderzoek en onderwijs en dat we tot een goede kennisagenda zijn gekomen. Daarnaast zijn we hopelijk een stap verder met de structurele inbedding in de zorg, het onderzoek en onderwijs. Dat laatste zal grotendeels afhankelijk zijn van financiering. Implementatie van leefstijl is een kwestie van de lange termijn; de effecten zijn pas zichtbaar over 20 tot 25 jaar, dus in de komende generaties. Natuurlijk kunnen we ook nu het nodige betekenen voor mensen die worstelen met leefstijl-gerelateerde aandoeningen. Maar de grootste winst ligt in de toekomst, omdat we met onze aanpak vanaf de voorkant leefstijl zullen verbeteren en daarmee ziekte kunnen voorkomen”, besluit Lahuis.
