De Coalitie Leefstijl in de Zorg zet zich in om leefstijl tot een integraal onderdeel van de regulier zorg te maken. Met verschillende teams wordt aan deze doelstelling gewerkt. Zo inventariseren de vier subteams binnen team Onderzoek welke kennishiaten er zijn ten behoeve van een kennisagenda op het gebied van leefstijl in de zorg. Andrea Evers (hoogleraar Gezondheidspsychologie, Universiteit Leiden en Medical Delta hoogleraar Healthy Society, Universiteit Leiden / TU Delft / Erasmus Universiteit) en Karien Stronks (hoogleraar Public Health, Amsterdam UMC) geven hier inzicht in het inventarisatieproces van hun subteam Duurzame gedragsverandering.
Dit bericht is onderdeel van een serie waarin de vier subteams van team Onderzoek binnen de Coalitie Leefstijl in de Zorg inzicht geven in hun activiteiten.
Voortborduren op vruchtbare discussies
“Met de groep experts die betrokken zijn bij het subteam Duurzame gedragsverandering van de Coalitie Leefstijl in de Zorg werken we al langer samen, via Lifestyle4Health. Toen Karien en ik werden gevraagd om het subteam te trekken, hadden we deze groep wetenschappers dan ook zo bij elkaar én enthousiast. Een groot deel kent elkaar al, we hebben al vele vruchtbare discussies gevoerd en zitten vaak op één lijn wat betreft knelpunten. Tegelijkertijd is de groep divers en heeft iedereen zijn eigen achtergrond en expertise, waardoor ieder van ons een probleem op een andere manier benadert en probeert op te lossen. Op die manier vullen we elkaar aan. Dat merk je; door samen te werken komen we tot structurele oplossingen”, vertelt Andrea Evers.
“Dat we elkaar al kennen, maakt dat we kunnen voortborduren op wat we al weten en bewerkstelligd hebben met elkaar. Wel hebben we de groep nog wat uitgebreid om ervoor te zorgen dat het team een goede weerspiegeling van ons gehele veld is”, vult Karien Stronks aan.
Succesvol inventarisatieproces
Het subteam Duurzame gedragsverandering gaat in een drietal bijeenkomsten inventariseren welk bewijs met betrekking tot gedrag en leefstijl in de zorg er al is en wat er nog ontbreekt. “We beginnen dus echt vanuit het wetenschappelijke bewijs. Inmiddels hebben we er twee bijeenkomsten op zitten. De eerste draaide om het ophalen en identificeren van de belangrijke thema’s. We hebben toen tevens de eerste aanzet tot kennisvragen gedaan. Voorafgaand aan de tweede bijeenkomst hebben alle experts die lijst met vragen gescoord. Als er geen consensus was dan hebben we de vragen of het thema tijdens deze tweede bijeenkomst bediscussieerd en direct op zo’n manier hergeformuleerd dat iedereen erachter stond. Dit alles is vervolgens weer uitgewerkt door de ondersteuning die we vanuit de coalitie hebben. Dat helpt enorm en maakt dat we goed in kaart kunnen brengen welke kennis er al is en wat nog ontbreekt. Daarnaast is de samenwerking met de andere drie subteams erg fijn. Dat voorkomt dat er overlap ontstaat in de kennisvragen. Ik vind het uniek dat we zo samenwerken, terwijl onze disciplines flink verschillen”, benadrukt Evers.
“Los van de kennisagenda leveren onze bijeenkomsten meer op. We komen er bijvoorbeeld achter in welke richtlijnen gedrag al wel meegenomen wordt en in welke niet. Daar willen we ook wat mee gaan doen. Deze inventarisatie zal dus tot meer leiden, zoals aanvullende publicaties”, verwacht Stronks.
Belofte van personalisatie inlossen
Over de bevindingen tot nu toe kunnen Stronks en Evers nog niet veel loslaten. “Wat we wel kunnen zeggen is dat er consensus was over dat we niet van één enkele interventie gedragsverandering kunnen verwachten. Daarentegen moeten we oog hebben voor het geheel van factoren uit de omgeving, de context waarin de interventie plaatsvindt en de persoon zelf. Nog onbekend is wat een goede mix van interventies is, daar moet verder onderzoek naar gebeuren. Daarnaast is het noodzakelijk in onderzoek meer aandacht te hebben voor groepen in kwetsbare omstandigheden en voor personalisatie van interventies. Mensen zijn niet over één kam te scheren. We zullen dan ook na moeten gaan wat op het gebied van personalisatie van interventies werkt voor wie. Wat moet je wel personaliseren, wat niet? Welke sleutelvariabelen moet je pakken om een interventie op een succesvolle manier te personaliseren? Op dit vlak is nog veel onderzoek nodig. We zien personalisatie als belofte, maar er is slechts weinig onderzoek waarin echt inhoudelijk wordt aangetoond waarop je moet personaliseren”, legt Stronks uit.
“We zullen eerst in kaart moeten brengen waar personalisatie waardevol is en waar niet. Vaak ontbreekt het perspectief, dat benadrukt nog maar eens dat het belangrijk is de krachten te bundelen om tot eenduidige doelen en theorieën te komen. Onderzoek gebaseerd op degelijke theorievorming is dan ook een onderdeel in de kennisagenda”, aldus Evers.
Momentum voor gedrag benutten
“Wat mij tot nu toe het meest is opgevallen, is dat het proces tot nu toe zo efficiënt is verlopen. Eigenlijk hebben we in twee bijeenkomsten ons deel van de kennisagenda al zo goed als af. Dat is me positief opgevallen. Het hebben van een vast kernteam en langdurige samenwerking zal daar aan hebben bijgedragen. Het is dan ook belangrijk dat er enige vastigheid in een orgaan zoals deze coalitie is, om adviezen van waarde te kunnen geven”, stelt Evers.
“We hebben het momentum mee als het gaat om gedrag als thema binnen leefstijl in de zorg, daar moeten we gebruik van maken. De gedragscomponent speelt een belangrijke rol bij leefstijl, en allerlei andere urgente maatschappelijke vraagstukken. Bij covid was gedrag ook een enorm thema, maar daar is rondom preventie en leefstijl weinig mee gedaan. Hopelijk komt daar nu verandering in. Wij gaan ons daar in ieder geval voor inzetten”, besluit Stronks.
Team Onderzoek van de Coalitie Leefstijl in de Zorg bestaat uit vier subteams: Biologische mechanismen, Duurzame gedragsverandering, Implementatie methodologie en Gezondheidsdata-infrastructuur. Deze subteams voeren elk een inventarisatie uit naar kennislacunes die implementatie van leefstijlinterventies belemmeren. De bevindingen worden gebundeld en leiden tot een kennisagenda, die in eind 2023 wordt verwacht.
