De Nederlandse ggz is de branche- en netwerkvereniging voor de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg. Al vele jaren heeft deze organisatie gezonde leefstijl hoog in het vaandel. Zo is het ‘waardenetwerk Verslaving en Gezonde Leefstijl’ één van haar vijf waardenetwerken. Deze organiseert jaarlijks het ‘Festival van de Leefstijl’. Op 16 september a.s. vindt het voor de vierde maal, met als thema: Gezond Leven van 0 tot 100 jaar.
Gerard Niemeijer, bestuurslid Nederlandse ggz en voorzitter waardenetwerk Verslaving en Gezonde Leefstijl, noemt de nadruk op gezonde leefstijl bij de organisatie zeer noodzakelijk. “Uit steeds meer onderzoek blijkt dat gezonde leefstijl niet alleen fysiek van belang is, maar ook mentale klachten vermindert. En dat is hard nodig. Mensen met psychiatrische aandoeningen hebben meestal een ongezonde leefstijl en leven daardoor tot 20 jaar korter. Dat is ongelooflijk schrijnend. Daarom werken we met zo veel mogelijk partners samen om leefstijl een vast onderdeel te maken van de behandeling.”
Richtlijn gezonde leefstijl in de ggz
Hij vervolgt: “Momenteel leggen we de laatste hand aan het opstellen van een ‘richtlijn gezonde leefstijl in de ggz’. Daar hebben veel van onze professionals aan bijgedragen en deze wordt op het Festival van de Leefstijl gepresenteerd. Geïnteresseerden voor dat festival kunnen zich overigens hiervoor nog aanmelden. Daarnaast doen we nu onderzoek naar welke interventies er zijn in de ggz op het gebied van gezonde leefstijl, waaronder voeding, bewegen, verslaging, roken, middelengebruik, en dergelijke. Wat werkt wel en wat werkt minder? Met als doel te komen met meer standaardisatie met de beste interventies. Zo’n 75 mensen binnen het waardenetwerk wisselen hierover kennis uit, enthousiasmeren elkaar en gaan er mee aan de slag. Tot slot worden stappen gezet om de gehele ggz rookvrij te maken.” Met gevoel voor understatement: “Ook dat is een uitdaging.”
Inzet door de brede keten heen
De Coalitie Leefstijl in de Zorg noemt Gerard Niemeijer een goed initiatief, waarbij de Nederlandse ggz zich van harte aansluit en als partner actief deelneemt in team Onderzoek en team Praktijk Implementatie en Kwaliteit. “Komen tot een gezonde leefstijl vergt bij uitstek een domeinoverstijgende aanpak”, stelt hij vast. “Het gaat om gedragsverandering, niet voor een paar maanden, maar een leven lang. Juist het blijven volhouden is voor heel veel mensen lastig. Onze cliënten komen door de gehele zorgketen en daarbij is ggz- en verslavingszorg vaak tijdelijk. Dat vraagt om continuering van de ondersteuning van gezonde leefstijl in andere domeinen, zoals de tweede lijn, de eerste lijn en het sociaal domein. Die onderlinge samenwerking is nodig om te komen tot een succesvolle, blijvende aanpak. Het helpt dat de Coalitie partijen uit een brede keten verbindt op dit belangrijke onderwerp. Dat inspireert, leidt tot kennisuitwisseling en het geeft kracht.”
Permanente aandacht
Peinzend vervolgt hij: “Wel moet gezonde leefstijl permanent onder de aandacht worden gehouden. Het feit dat de Coalitie eind volgend jaar ophoudt, vind ik zorgelijk. Het is van belang dat de opgedane kennis geborgd blijft. We moeten voorkomen dat het bij gezonde leefstijl van project naar project hopt, het vraagt om een reguliere, langdurige inrichting. Hopelijk ziet het nieuwe kabinet het belang in van preventie en dat de aanpak niet wordt gebaseerd op directe bewezen evidence. Want bij gezonde leefstijl gaat het om de langetermijn-effecten. En daarbij is er al genoeg evidence voor de effecten van een gezonde leefstijl. Je kunt daarbij nooit twee groepen met elkaar vergelijken. Zelfs de regio-verschillen, waar de inwoners aantoonbaar minder goede gezondheid hebben, vormen geen hard bewijs voor de invloed van te weinig bewegen, overmatig alcoholgebruik, ongezonde voeding, en dergelijke, omdat er altijd meer aspecten meespelen. Tegelijk is bekend dat, bij ongewijzigd beleid, er een golf aan diabetespatiënten komt, juist vanwege die ongezonde leefstijl. Investeren in preventie is daarom essentieel. Dat geldt ook voor goede initiatieven in het sociaal domein, zoals bijvoorbeeld gezamenlijk koken in een buurthuis. Mensen leren niet alleen wat gezonde voeding is, ze komen ook uit hun isolement, er is sociale interactie, meer zelfacceptatie en dat alles met heeft absoluut positief effect op de mentale gezondheid.” Met nadruk besluit Niemeijer: “Dat vereist blijvende investering vanuit gemeenten en overheid, omdat iedereen daar beter van wordt. Ofwel: dat komt ten goede aan de gehele samenleving.”
